EMDR: Eye Movement Desensitization and reprocessing
EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Een korte en krachtige therapie die veel wordt toegepast bij mensen die terugkerend last houden van een ingrijpende, schokkende gebeurtenis. Zo’n gebeurtenis wordt een trauma genoemd. Voorbeelden daarvan zijn een (verkeers)ongeluk, een brand, overval, aanranding of mishandeling. Een traumatische gebeurtenis kan zich onverhoopt ontwikkelen tot een posttraumatische stresstoornis (PTSS). EMDR is een belevingstherapie waarvan wetenschappelijk is aangetoond dat het mogelijk is om kwellende herbelevingen van vroegere gebeurtenissen kwijt te raken. Het positieve effect van EMDR heeft zich bij toepassing voor mensen met een PTSS al ruimschoots bewezen. Maar ook voor het verwerken van andere traumagerelateerde klachten (angsten) heeft EMDR zijn kracht bewezen. Verandering en verbetering zijn vaak binnen korte tijd merkbaar.
EMDR uitgelegd
EMDR voor wie?
Een gebeurtenis kan soms onverwacht heftig, krachtig en zelfs levensbedreigend ingrijpen op het leven van mensen; in één keer je wereld op zijn kop. Tijdens die gebeurtenis worden mensen geconfronteerd met intense gevoelens van angst, onmacht, kwetsbaarheid en hulpeloosheid. Een deel van de getroffenen verwerkt deze nare ervaringen op eigen kracht. Bij anderen ontwikkelen zich psychische klachten. Soms verdwijnen deze klachten na verloop van tijd vanzelf, maar lang niet bij iedereen. Bij een psychotrauma raakt een cliënt als het ware ‘bevroren’ in zijn eerder doorgemaakte traumatische ervaring. De cliënt blijft reacties op die traumatische ervaring herhalen; ook al is dat in het ‘hier en nu’ niet meer nodig. Het gaat daarbij vaak om zich opdringende herinneringen aan de schokkende gebeurtenis van angstbeelden in de vorm van herbeleving, flashbacks en nachtmerries.
Bijvoorbeeld: Een treinmachinist krijgt midden in de nacht een zelfmoordenaar (een springer) voor zijn trein en kan niets doen om de zelfdoding te voorkomen. Iedere keer wanneer de machinist dat zelfde traject weer passeert, maar ook wanneer hij in het donker rijdt in de trein of eigen auto, zal hij reageren alsof er iemand voor ‘zijn’ trein springt. Op rationeel niveau weet de machinist heel goed dat dit (‘hier en nu’) niet het geval is. Zijn primaire reactie, emotie heeft hij daarbij echter niet onder controle.
Ook andere klachten dan herbeleving, zoals bijvoorbeeld schrikachtigheid en vermijdingsgedrag kunnen wijzen op een PTSS. Met EMDR blijkt het mogelijk deze traumatische respons veelal volledig te laten verdwijnen, zonder uitgebreide gesprekken en in relatief korte tijd.
Naast PTSS laat EMDR zich ook goed toepassen als behandelmethode bij andere psychische klachten zoals bij angst, vermijdingsgedrag, schaamte, schuldgevoel en boosheid. Uitgangspunt is steeds dat deze klachten zijn ontstaan als gevolg van een of meer beschadigende ervaringen. Soms bestaat een behandeling uitsluitend uit EMDR maar het kan ook worden toegepast als deeltechniek van een behandeling. EMDR is dan een onderdeel van de therapie. Langdurige trauma’s zijn niet binnen enkele sessies te behandelen.
Dit komt omdat er ten gevolge van langdurige bedreigingen of vernederingen vaak schade ontstaat aan het zelfbeeld. “Reparatie” van het zelfbeeld kost als vanzelfsprekend meer tijd dan het verwerken van een eenmalige nare ervaring (hoe naar en ontregelend die ervaring ook kan zijn).
EMDR: Hoe werkt het?
EMDR is geen ‘praatherapie’; de cliënt hoeft eigenlijk niet veel te zeggen. EMDR kenmerkt zich door het ‘beleven’. Bij een EMDR-sessie worden traumatische herinneringen eigenlijk opnieuw ‘gefilmd’. Oude (pijnlijke, beangstigende) beelden worden vervangen door nieuwe (minder bedreigende, minder heftige of geheel nieuwe) beelden bij de eerdere beleving. EMDR helpt om de ervaring een nieuw plekje te geven in het geheugen zodat die ervaring niet steeds op ieder willekeurig (ongewenst) moment naar voren komt. In computertaal kun je hier eigenlijk spreken van ‘opnieuw saven’.
Bij een EMDR-sessie werkt de cliënt zowel met het lichaam als de geest. EMDR bestaat uit een aantal vaste, duidelijke stappen. De therapeut zal eerst vragen om de gebeurtenis in gedachten opnieuw op te roepen met de bijbehorende beelden, gedachten en gevoelens. Het gaat er daarbij niet om wat er precies gebeurt is maar om de herinnering, de beleving zoals die is opgeslagen in het geheugen van de cliënt. Dit heeft als doel informatie te verzamelen over de traumatische beleving. Daarna wordt het verwerkingsproces gestart. De therapeut zal vragen om het meest nare moment van de gebeurtenis wederom op te roepen maar nu in combinatie met een afleidende stimulus. De afleidende stimulus kan bereikt worden met oogbewegingen, geluiden of met aanrakingen van bijvoorbeeld de linker en rechter knie. Van essentieel belang bij de behandeling is het steeds weer verleggen van de aandacht van links naar rechts, van rechts naar links, enzovoort.
De cliënt is tegelijkertijd bezig met het verleden (de herinneringen) en het heden (de bewegende vinger, tikjes of het geluid). Op deze wijze wordt verandering bereikt in het beeld; van de herinnering uit het verleden naar een nieuw beeld, ‘een nieuwe herinnering’ in het ‘hier en nu’. De behandeling zal ertoe leiden dat de oorspronkelijke herinnering geleidelijk aan zijn kracht en emotionele lading verliest. De oorspronkelijke herinnering wordt kleiner, waziger. Een nieuwe, minder bedreigende, herinnering neemt de plaats daarvan in. De gebeurtenis krijgt een gezonde en rustige plek in de levensgeschiedenis van de cliënt.
Het is verstandig om direct na een EMDR-sessie enige tijd rustig aan te doen. Tijdens de behandelperiode komt het voor dat de cliënt tijdelijk vaker bezig is met de herinneringen aan de nare gebeurtenis. Dit komt omdat het verwerkingsproces in gang is gezet en dat proces stopt niet wanneer je bij ons de deur uit wandelt. Daardoor kan men zich na een behandelsessie tijdelijk wat onrustiger voelen. Veelal is dit gevoel van onrust na maximaal drie dagen weer voorbij. Even goed komt het voor dat cliënten zich direkt na een behandelsessie al beter voelen.
Is EMDR geheel nieuw voor je en heb je angst voor het onbekende?
Bedenk dan dat vernieuwing veelal gepaard gaat met verlichting, verrijking en het opdoen van nieuwe energie. Herinneringen die je onder onze begeleiding kunt ontdoen van hun emotionele lading, maken plaats voor een positieve herinnering aan onze praktijk! Wil je weten of EMDR mogelijk ook voor jou dè oplossing biedt?
Neem dan vrijblijvend contact met ons op.
